Yıldırımdan Korunma Yöntemleri

Yıldırım Nedir, Nasıl Oluşur?

Yıldırım, bulut ile yer arasında meydana gelen yüksek gerilimli bir elektrik boşalmasıdır. Yıldırımın meydana gelebilmesi için bulut ve yerin farklı elektrik yüklerine sahip olması ve belirli bir potansiyel farka erişmesi gerekmektedir. Genellikle bulutun yere yakın olan bölümleri negatif, yer ise pozitif yüklü elektriğe sahiptir. Bazı koşullarda bunun tersi de olabilir. Bulutla yer arasındaki potansiyel farkı artarak belirli bir değere eriştiğinde, hava iletken olmamasına rağmen hava içerisinde iletken bir kanal oluşur ve elektriksel boşalma başlar, yani yıldırım meydana gelir. Yıldırım olayı, her ne kadar yıldırım düşmesi olarak bilinse de bulut ile yer arasındaki negatif ve pozitif elektrik yüklerinin pozisyonlarına göre bazen buluttan yere doğru, bazen de yerden buluta doğru olmaktadır.

Yıldırım, sadece dikey gelişmeli bulut olan kümülonimbus (Cb) bulutunun varlığında oluşabilir. Normal bir vatandaş için Cb bulutunu tespit etmek zor olabilir, ancak sağanak yağış, şimşek ve gök gürültüsünün olması, Cb bulutunun varlığını gösterir.

Yıldırım olayında ortaya çıkan enerji yaklaşık 1010joule kadar olup bu enerji saniyenin milyonda biri zarfında geçtiği hava sütununun sıcaklığını 15000 °C’ye kadar ısıtabilir. İşte yıldırımın yakıcı ve yıkıcı etkisi açığa çıkan bu enerjinin sonucudur. Bir insana yıldırım çarpma olasılığı 600 binde birdir. Yıldırım çarpmış bir kazazedeye dokunmak tehlikeli değildir. Dokunulduğu zaman çarpılma tehlikesi yoktur.

Yıldırımdan Nasıl Korunmalı?

Yıldırım oluşmasında meteorolojik şartların yanı sıra yer yüzeyinin durumu da çok önemlidir. Yüksek binalar, ağaçlar ve metalik eşyalar gibi iyonlaştırıcı malzemeler yıldırım oluşumu için uygun koşullar hazırlarlar. Can ve mal kaybını en aza indirebilmek için aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınmalıdır:

Yüksek bina ve yapılarda (minare gibi) paratoner (yıldırımsavar) kullanılmalı.

Yıldırım riski olan havalarda ağaç, bayrak ve telefon direkleri gibi yüksek objelerden uzak durulmalı.

Metalik eşyalardan uzak durulmalı ancak otomobillerin lastikleri yalıtkan olduğu için otomobil içleri güvenli yerlerdir.

Açık arazide iseniz yere çömelerek oturun, kesinlikle yere yatmayın.

Su üzerinde iseniz derhal karaya çıkmaya çalışın.

Şemsiye gibi sivri metal içeren eşyaları kullanmayın.

Açık arazide gruplar halinde durulmamalı.

Elektrikli eşyaları fişlerinden çekin

Şiddetli Yağış ve Selden Korunma

Son meteorolojik durumla ilgili güncel bilgiye sahip olun

Sel uyarılarını radyo ve TV'den takip edin. Meteoroloji’den telefonla bilgi alın.

Selleri tahmin etmek onları tetikleyen olayların türü ve doğasına bağlıdır. Kısa süreli yoğun yağış ani sele, uzun süreli yağışın nehirlerin taşmasına neden olacağını unutmayın.

Selden önce
"Hazırlıklı Olun"

Evde değerli eşya ve önemli belgeleri yüksek yerlere kaldırın.

Varsa afet ilk yardım çantasını yanınıza alın.

Zarara yol açabilecek ya da zarar görebilecek eşyaları içeri alın.

Su kaynakları kirlenebileceğinden, yedek içme suyunuzun olduğundan emin olun

Suyun evi terk ettiği her yerden içeri de girebileceğini hatırlayın. Kum torbaları temin edin.

Selin kullanabileceği ark,hendek,vadi ve kanyon gibi yerlerden uzak durun

Açık alandaysanız en yüksek cisim siz olmayacak şekilde tepeye çıkın.

Sel sırasında
"Güvende olun"

Yüksek yerlere çıkın.

Asla sel suyu içinde araba kullanmayın, ölümlerin %80’inin araç içinde olduğunu unutmayın.

Aracınızı selden etkilenmeyecek bir yere çekin.

Sel suyu, akıntı ya da nehirlerde yürümeye çalışmayın.

Hızla akan 15-20 cm derinlikteki suyun bir insanı devirebileceğini akıldan çıkarmayın.

Ev yada işyerinizi boşaltmanız gerekiyorsa elektrik, doğalgaz vb.,. kapatın.

Çok gerekli olmadıkça yolculuğa çıkmayın.

Selden sonra
"Tedbiri elden bırakmayın"

Binalardaki yapısal hasarı kontrol edin.

Karanlıktaysanız mum değil el feneri kullanın.

Sel suyu ile temas etmiş bütün gıda malzemelerini konserve dahil atın.

Şiddetli Rüzgar ve Fırtınadan Korunma

Son meteorolojik durumla ilgili güncel bilgiye sahip olun

Fırtına uyarılarını radyo ve TV’den takip edin. Meteoroloji’den telefonla bilgi alın.