Konya Büyükşehir Belediyesi ile Konya Fikir ve Sanat Adamları Derneği ve Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırma Merkezi’nin ortaklaşa düzenlediği Yaşayan Konya Hafızası İkindi Sohbetlerinde bu hafta Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Tarih Bölümü Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Yrd.Doç.Dr. Muammer ULUTÜRK “Vâdi-i Meram” konulu bir konferans verdi.
Üç Meram olduğuna değinen Muammer ULUTÜRK ” Kadim Meram, Vâdi-i Meram, Meram ilçesi olarak Meram’ı ayırt edebiliriz. Yayınlanan kitaba ismini veren Vâdi-i Meram, tarihi köprünün batısından başlayıp 17 km devam ederek Altınapa Barajı’nda biter.1905 yılındaki kadı sicillerinde ismi Dere olarak geçiyor. Kitap oluşturma süreci içerisinde Konya’da çıkan Ekokon, Selçuk ve Babalık gazetelerinde Vâdi-i Meram ile ilgili yazılar tarandı. “ dedi.
BÖLGEYE TEKRAR ESKİ İSMİ VERİLMELİDİR.
Araştırmalar sonucunda 1692 yılındaki kadı sicillerinde bölgenin isminin Vâdi-i Meram olarak geçtiğini belirten Muammer ULUTÜRK “ Loras Dağı’ndan coşup gelen ırmakların binlerce yıldır aka aka meydana getirdiği Meram Çayı ve Vâdi-i Meram, Konya Ovası’nın batıya açılan kapısı gibidir. Vâdi-i Meram, Tavusbaba’dan batıya doğru, Loras Dağı’nın eteklerine uzanan bağlar ve bahçelerin bezediği upuzun yeşil bir vadinin adıdır. Bu vadinin ilk iskanını, Türkiye Selçukluları zamanından çok daha eski dönemlerde aramak lazımdır. Buradan yetkililere sesleniyorum. Buranın ismi Vâdi-i Meram olarak değiştirilmelidir.” dedi.
Muammer ULUTÜRK, Vâdi-i Meram’ın içinde bulunduğu durumu şu şekilde ele aldı : “1990’lardan sonra vadiye su verilmediği için vadide kuraklık tehlikesi başladı.Bahçecilik faaliyetleri sona ermiş durumdadır. Artık insanlar su olmadığı için ağaç dikmiyorlar. KOSKİ tarafından yılda ancak üç kez su verilmektedir. Yapılacak yeni düzenlemeler ilgili Meram belediye başkanı ile yaptığım görüşmede durumun vehameti üzerinde durdum. Çayın alt tarafının betonlanmaması gerektiğini belirttim. Bu 17 km’lik yolu yılda birkaç kez dolaşarak yeşilliğin yok oluşuna tanıklık ediyorum. ” dedi.
SOSYOLOGLARIN BİR ALAN ARAŞTIRMASI YAPMASINI TAVSİYE EDİYORUM
Vâdi-i Meram’ın tarihsel süreciyle ilgili olarak ULUTÜRK : “Sözlü rivayetlere göre üç Sarıkeçili obanın bölgeye yerleştiği söyleniyor.1955 yılında belediyelik oldu. Dereköy nahiyesinde 2570 kişi yaşamaktaydı. Dışarıdan gelip yerleşen pek yoktur. Kapalı bir toplum yapısı oluşmuştur. Sosyologların bir alan çalışması yapmasını tavsiye ediyorum.”
“Loras Dağı’nın eteklerine kurulmuş yaylaları, şimdilerde hiçbiri ayakta kalmayan su değirmenleri, yörenin hayat damarı olmaya devam eden Meram Çayı, kuruluşu yüz yıla yaklaşan elektrik santralı, efsaneleri, asırlık mektebi ve köklerini günümüze kadar ulaştırmayı başarabilmiş aileleriyle Vâdi-i Meram, Konya’nın binlerce yılı bulan tarihinin cüzlerinden biridir. Yenideğirmen mevkiinden başlayıp Altınapa Barajına ulaşan vadinin sınırları içinde yer alan değirmenler şunlardır: Altunba , İlahi (İla) , Kaya , Kızılbağ, Çeşnigir (Çaşnigir), Kemer, Yenice, Kavak, Sinaplı, Hocalı (Hacı Ali), Yukarı hocalar, Aşağı hocalar, Çay, Gümenas, Midilli, Maarif, Yeni, Şıhne, Recep, Kayadibi, Ulaş’tır. Bunlardan ikisi yem fabrikası ve alabalık tesisi olarak kullanılmaktadır. Diğerleri yok olup gitmiştir. Gönül isterdi ki, bunlardan birkaçı günümüzde de işlevi sürdürsün.Karapınar’dan, Ereğli’den buğday öğütmeye insanlar gelirmiş. Altınapa Barajı’ndan tepelerden borularla su getirilerek 1927 yılında hidroelektrik santrali kurulmuştur. Elde edilen elektrikle Alaattin ve civarı
aydınlatılmış ancak 1954’te bölge elektriğe kavuşmuştur.1913 yılında açılan Vâdi-i Mektep günümüzde ortaokul olarak eğitimine devam etmektedir.”
Program sonunda Konya Eski Milletvekilleri Hüseyin ÜZÜLMEZ Loras Dağı’nın üzerinde bulunan kalıntılarla ilgili çalışmaların yapılması gerektiğini belirtti. Konuşmacıya Koyunoğlu Müzesi Müdürü Hasan YAŞAR tarafından günün anısına hediye takdim edildi.